Tỷ lệ đóng thuế là gì?
Tỷ lệ đóng thuế thường được hiểu là tỷ trọng của tổng số tiền thuế thu được so với tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của một quốc gia, thường được gọi là tỷ lệ thu thuế trên GDP (Tax-to-GDP ratio). Đây là một chỉ số kinh tế quan trọng, phản ánh mức độ đóng góp của các loại thuế (như thuế thu nhập cá nhân, thuế doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng, thuế tiêu thụ đặc biệt, v.v.) vào ngân sách nhà nước so với quy mô nền kinh tế. Tỷ lệ này thường được tính bằng công thức:
Tỷ lệ thu thuế = (Tổng thu ngân sách từ thuế / GDP) × 100%
Ngoài ra, tùy ngữ cảnh, “tỷ lệ đóng thuế” cũng có thể ám chỉ các mức thuế suất cụ thể áp dụng cho từng loại thuế, ví dụ như thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN), hoặc thuế giá trị gia tăng (VAT).
Tỷ lệ đóng thuế ở Việt Nam
1. Đối với cá nhân:
Thuế thu nhập cá nhân (TNCN)
Thuế giá trị gia tăng (VAT) – gián tiếp qua tiêu dùng
Thuế tài sản (nếu có nhà đất, ô tô…)
Phí, lệ phí hành chính
Bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp (dù là nghĩa vụ nhưng có thể được tính là chi phí bắt buộc)
➡️ Tỷ lệ thực tế có thể từ 10% đến 40% tổng thu nhập cá nhân, tùy vào mức sống và quốc gia.
2. Đối với doanh nghiệp:
Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
VAT đầu ra phải nộp
Thuế môn bài
Thuế tài nguyên (nếu hoạt động khai thác)
Phí bảo vệ môi trường, phí sử dụng hạ tầng…
Bảo hiểm xã hội cho người lao động (phần doanh nghiệp đóng)
Thuế nhập khẩu, xuất khẩu (nếu có)
➡️ Theo World Bank (Doing Business report):
Tại Việt Nam, tổng tỷ lệ thuế và các khoản đóng bắt buộc đối với doanh nghiệp năm gần nhất ước khoảng:
Tổng thuế doanh nghiệp phải nộp: ~37–38% trên lợi nhuận trước thuế
Bao gồm:
Thuế TNDN: 20%
BHXH (doanh nghiệp đóng): ~17.5%
Các khoản thuế/phí khác (môi trường, lệ phí): ~0.5%
Quốc gia Thuế TNCN cao nhất
So sánh tỷ lệ đóng thuế tổng thể giữa các quốc gia (doanh nghiệp):
Quốc gia Tỷ lệ tổng thuế (%) trên lợi nhuận
UAE 15%
Singapore 21%
Mỹ ~36%
Việt Nam ~37.6%
Trung Quốc ~59%
Pháp ~60%
Brazil ~65%
Ấn Độ ~49%
Argentina ~106% (!)
Congo (DRC) ~113% (!)
📌 Số liệu dựa theo báo cáo Doing Business của World Bank trước 2021.
Các nước có thuế suất cao thường đi kèm với thủ tục phức tạp hoặc hệ thống phúc lợi rộng lớn.
Perry note: Lưu ý quan trọng khi nhìn vào tỷ lệ đóng thuế giữa các nước là chúng ta còn cần quan tâm đến Thu nhập bình quân đầu người và Mức an sinh xã hội dựa trên tỷ lệ thuế trung bình.
